Herbata kojarzy nam się z uspokojeniem i odprężeniem, ale prawda jest taka, że dzięki zawartej w niej teinie ma również działanie pobudzające. Wokół tego popularnego napoju narosło dużo mitów! Czy spożycie herbaty to dobre rozwiązanie dla problemu wynikającego z pytania “co zamiast kawy rano?”.
Czy herbata pobudza?
Wszystko zależy od tego, o jakim typie herbaty mówimy. Herbata to tak naprawdę duża grupa suszy pozyskanych z liści i pąków grupy roślin, które należą do rodzaju kamelia. Rośliny te pochodzą z Chin; dzisiaj określamy mianem herbaty również napary z innych roślin, na przykład z ziół takich jak melisa czy mięta albo z suszu owocowego. W kontekście działania pobudzającego skupimy się jednak na rodzajach oryginalnej herbaty.
Przed odpowiedzią na pytanie “czy herbata pobudza?” warto rozgraniczyć działanie różnych rodzajów suszy z roślin rodzaju kamelia. Najpopularniejsza herbata czarna zawiera sporą dawkę kofeiny – jej zawartość odpowiada tej w jednej trzeciej filiżanki kawy. Nieco mniejszą dawkę substancji pobudzających ma herbata zielona. Najmniej właściwości pobudzających mają herbata biała, herbata żółta oraz gatunek Pu-Erh, który zaliczamy do herbat czerwonych.
Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na ten ostatni rodzaj – pochodzi z tej samej rośliny, co najpopularniejsza czarna herbata, ale jest podwójnie fermentowana. Istnieją dwie główne szkoły produkcji herbaty Pu-Erh. Jedną jest leżakowanie suszu nawet przed kilkadziesiąt lat, drugą – poddawanie go sztucznemu postarzaniu za pomocą drobnoustrojów i grzybów. Ten rodzaj suszu charakteryzuje się gorzkim smakiem, więc nie każdemu przypadnie do gustu.
Jak parzyć herbatę pobudzającą?
Co zaskakujące, w kwestii właściwości pobudzających większą rolę od rodzaju herbaty gra sposób jej parzenia. Jeżeli chcemy osiągnąć naturalne pobudzenie, najlepiej wybrać popularną czarną lub zieloną herbatę i parzyć ją krótko – do dwóch minut. Mogłoby się wydawać, że to właśnie długo parzona herbata pobudzi nas mocniej, ale to mit. Po upływie dłuższej chwili z suszu zaczynają wydzielać się substancje hamujące działanie kofeiny. Bardzo istotna jest też temperatura parzenia herbaty; wrzątek zabija smak naparu, a zbyt zimna woda spowalnia wydzielanie się teiny. Z tego względu najlepiej zalewać herbatę wodą w temperaturze od 60 do 75–80 stopni Celsjusza. Wiele osób poleca parzenie herbaty w wodzie uprzednio przefiltrowanej.
Jeśli wiesz już, jak parzyć herbatę pobudzającą, warto pamiętać o jeszcze jednej kwestii. Dawka substancji pobudzających w herbacie jest mniejsza niż w kawie, co nie zmienia faktu, że wciąż można ją przedawkować, co może skutkować między innymi rozdrażnieniem czy bezsennością. Z tego względu nie poleca się podawania herbaty dzieciom do lat trzech.
Teina a kofeina w herbacie
Zanim ostatecznie przekonamy się o tym czy herbata pobudza, warto zrozumieć co odpowiada za jej działanie. W suszu herbacianym znajduje się teina, która jest naturalnym środkiem pobudzającym – działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Ten związek chemiczny należy do alkaloidów purynowych. Technicznie rzecz biorąc, to ten sam związek, który znajdziemy w kawie – tylko że tam nazywamy go kofeiną. Występuje także w guaranie – wtedy zdobywa miano guaraniny.
W każdej z tych form występuje jednak w innym stężeniu i w formie. Kofeina z kawy przyswaja się szybciej niż teina z herbaty, ale z drugiej strony – teina działa dłużej, gdyż jest wchłaniana przez organizm dopiero w jelitach. Można więc śmiało założyć, że jeżeli mamy świadomość tego, jak parzyć herbatę pobudzającą, jej działanie wpłynie na naszą koncentrację, pamięć i skupienie podobnie jak kofeina. Efekt jednak utrzyma się dłużej.
Dla osób, które nie chcą lub nie mogą spożywać tradycyjnej małej czarnej, herbata o wysokiej zawartości teiny może stać się wybawieniem, zwłaszcza w okresie wzmożonej pracy lub nauki do egzaminów albo po zarwanej nocy. Dodatkowo świetnym pomysłem dla wsparcia działania pobudzającego substancji jest poranny trening, który pomoże naszemu organizmowi nastroić się do działania. Warto rozważyć również wsparcie działania mózgu i zwiększenia koncentracji poprzez naturalne stymulanty, takie jak na przykład guarana czy żeń-szeń.
